Błękitny fin de siècle zabiera nas w niezwykłą podróż, opisując fenomen koloru niebieskiego w kulturze młodopolskiej. Przenosi błękitną atmosferę przełomu wieków XIX i XX z Francji do Polski, ukazując funkcjonowanie błękitu w wybranych przestrzeniach życia i sztuki. Historia znaczenia koloru i jego użycia jest pretekstem do przyjrzenia się wybranym dziełom Gabrieli Zapolskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego, w których twórczości błękit zaznaczył się wyraźnie.
Autorka zwraca szczególną uwagę na kobiety uwikłane w rozmaite relacje międzyludzkie, których kontekstem kulturowym jest panująca moda oraz estetyka przedmiotów użytkowych. Nie brakuje też odniesień do znanych europejskich projektantów czy takich symboli luksusu, jak warszawski Dom Mody Bogusław Herse. Elegancja, erotyzm, sztuka i literatura łączą się w tej monografii w barwną mozaikę. To spotkanie z ludźmi, którzy w błękicie odnajdywali inspirację, wyraz artystyczny i manifest swojej epoki. Opowieść o świecie, który – wydaje się – nie mógł bez błękitu istnieć.
W książce zamieszczono blisko sto ilustracji prezentujących wykorzystanie koloru niebieskiego w sztuce i literaturze na przełomie wieków. Ponadto, znalazły się w niej słownik francuskich nazw pigmentów i ich odcieni, terminów związanych z modą oraz wyjaśnienia symbolicznego znaczenia kwiatów. Na wewnętrznej stronie obwoluty czytelnik odkryje wzornik kolorów pokazujący różnice między błękitem kwiatu cykorii, błękitem upierzenia jaskółki, błękitem królewskim, mórz południowych i kilkudziesięcioma innymi.
W recenzjach czytamy:
Błękitny fin de siècle autorstwa […] Justyny Bajdy jest książką arcyciekawie pomyślaną, świetnie napisaną i bardzo sugestywną. Idea, by prześledzić estetyczne, a wraz z nimi artystyczne tendencje dziewiętnastego wieku, dzięki prześledzeniu kariery błękitu w kulturze, okazała się bardzo owocna. […] Swoje oryginalne i odkrywcze obserwacje Justyna Bajda prowadzi w duchu korespondencji sztuk towarzyszącym jej poprzednim przedsięwzięciom badawczym, utrwalonym w cenionych rozprawach Poezja a sztuki piękne. O świadomości estetycznej i wyobraźni plastycznej Kazimierza Przerwy-Tetmajera (2003) i Poeci — to są słów malarze… Typy relacji między słowem a obrazem w książkach poetyckich okresu Młodej Polski (2010). Tym razem jednak autorka zgodnie ze swoim podwójnym wykształceniem porusza się z nadzwyczajną biegłością po obszarach historii literatury, do polonistycznych dołączając tutaj kompetencje romanistyczne, i historii sztuki, poszerzając spektrum o historię mody i historię wystroju wnętrz. – prof. dr hab. Radosław Okulicza-Kozaryn
Lektura książki Błękitny fin de siècle była tym bardziej dla mnie satysfakcjonująca, że przyszło nam obecnie pracować w czasie kryzysu badań literaturoznawczych. Nie tylko w Polsce, także na świecie. Powstał nawet stosowny termin psychologiczny mający opisać naszą badawczą frustrację […]: melancholia profesorska. Otóż, jak się wydaje, książka Justyny Bajdy wskazuje drogę, którą możemy z owocnymi skutkami naukowymi podążać. Literatura jest tu traktowana jako jedno ze świadectw swojego czasu, rozwoju kultury czy szerzej — cywilizacji. Na równi z publicystyką, intymistyką, archiwaliami. […] Solidny warsztat literaturoznawczy badaczki […] pozwala na umiejętne czytanie literatury, rozpoznawanie jej artystycznych konwencji, narracyjnych mistyfikacji, fikcyjnych oszustw. – prof. dr hab. Dariusz Trześniowski
