Już są! Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich i ziemskich ziemi chełmskiej z XVII wieku

Tedy to niebos(z)czyk małżonek mój wszystko za dobrą monetę, jako się potaksowało,
pokupił był, za czym jakom wielce upraszała za żywota, także i tym testamentem zlecam Wamże opiekunom dziatek moich, żebyście to raczyli przywrócić i czyje jest, oddać, gdyż to praca krwawa małżonka mego wespół ze mną. Tedy z tych rzeczy konia (s)przedać i do sumy wyżej mianowanej przyłączyć. A rząd synowi memu Stanisławowi naznaczam i cale leguję, a szablę blachmalową Tomaszowi. I inne ry(n)sztunki, jako to strzelbę ognistą, siedzenie, uzdeczkę gończą w pół synom moim należeć ma. Suknie zaś niebos(z)-
czykowskie sprzedawszy na ochędóstwo córkom łożyć.

Czapka aksamitna karmazynowa sobolcowa Helenie córce mojej. Czapka zaś zielona sobolcowa
Pannie Zofiej córce mojej młodszej leguję. A ogonkową czapkę Stanisławowi. Cyna, miedź, ta córkom moim należeć ma. A zaś co się stadniny i koni, owiec, bydła, od sprzedania zostanie, jako się rzekło, na dołożenie czterech tysięcy złotych polskich, to w równy dział tak synom, jako i córkom należeć ma.

Fragment testamentu Katarzyny z Witwińskich, wdowy po Dadźbogu Osłowskim, z 8 września 1669 roku

Cokolwiek mam ubóstwa mego, sprzętu z krwawej pracę mojej, tak sukien, jako i koni, jako i pieniędzy, wszytko od mała do wiela do halerza mniejszego i ćwieczka, i szpilki, nic nie udzielając nikomu, bratu
memu Panu Krzysztofowi Bębnowskiemu po śmierci mojej będzie należało albo dzieciom jego, wszytko daję, daruję, który jest najmłodszy. Do czego żeby się żaden brat starszy nie interesował, gdyż mię dosyć pokrzywdzili i w ruchomych dobrach, i wojennych. Ten Pan Krzysztof niech mię w trumnę choć w lada jaką wrzuci bez obicia, bez żadnego splendoru, w dół gdziekolwiek przy miejscu świętym, gdzie się mu będzie zdało. Jeżelibym kogo zagniewał, żeby mi raczył odpuścić, a on mszami świętymi niech ratuje duszę moję i ubogim daje jałmużnę wedle upodobania jego.

Z testamentu Wojciecha z Końskich Bębnowskiego z 7 lipca 1687 roku

Z przyjemnością ogłaszamy, że jest już dostępna na naszej stronie książka, wyczekiwana przez pasjonatów historii oraz wszystkich, chcących odkryć, jak żyli, myśleli i radzili sobie z codziennymi wyzwaniami ludzie z XVII wieku. Dla Polski była to epoka pełna kontrastów – czas świetności i kryzysów, wojen i kultury, bogactwa i upadku. Publikacja łączy naukę z pasją odkrywania, inspirując zarówno badaczy, jak i miłośników historii.

„Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich i ziemskich ziemi chełmskiej z XVII wieku”- uzupełniają poprzednie wydawnictwa źródłowe z tego okresu, prezentując akty ostatniej woli szlachty w XVII wieku, tym razem z terenów ziemi chełmskiej.

Publikacja powstała pod redakcją Pawła Klinta, Julii Pomian i Konrada Rzemienieckiego i stanowi zbiór blisko 180 testamentów będących cennym źródłem informacji o mentalności i codziennym życiu polskiej szlachty.

Testamenty to nie tylko bowiem zestaw informacji o dysponowaniu majątkiem dla spadkobierców, także pożegnanie się z doczesnością i rozliczenie się z życiem. Szlachcic w ostatniej woli decydował się wyznać swoją wiarę, wydać dyspozycję względem pogrzebu i wesprzeć pieniędzmi wybrane instytucje kościelne. Dowiadujemy się z testamentów również o wydarzeniach z życia autorów, trudnościach egzystencji i relacjach rodzinnych.

Książka zawiera zbiór testamentów spisanych zarówno przez magnatów (między innymi Koniecpolskiego i Ossolińską), jak i średniozamożną i ubogą szlachtę z ziemi chełmskiej — etnicznego pogranicza polsko-ruskiego. Powstawały zarówno w okresie pokoju, jak i podczas wojen toczonych na terenie Rzeczypospolitej, dlatego część z testamentów wyszła spod piór żołnierzy, niejednokrotnie rezydujących w obozach wojskowych. Znajdziemy wśród tych źródeł również ostatnią wolę szlachcica skazanego na śmierć czy dotkniętego epidemią.

Kup książkę na naszej stronie!

Publikacja jest jedną z kilku planowanych w projekcie naukowym finansowanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. W kolejnych latach ukażą się wydawnictwa źródłowe zawierające testamenty szlacheckie z obszaru województwa bełskiego, ziemi przemyskiej i lwowskiej, prezentujące niepublikowane dotąd dokumenty z XVII wieku.

W recenzji dr hab. Jacek Pielas zwraca uwagę na wartość naukową publikacji oraz wkład w badania nad staropolską historią społeczną i obyczajową. To prawdziwa skarbnica wiedzy o kulturze materialnej i duchowej XVII-wiecznej Rzeczypospolitej.

Więcej we wpisie.

Zajrzyj do spisu treści i sprawdź co ciekawego kryje książka!