Decyzje i działania, które podejmujemy, są wolne, jeśli moglibyśmy zadecydować i zadziałać inaczej albo wręcz od decyzji i działania po prostu się wstrzymać. Czy więc nasze wolne decyzje i działania mogą mieć swoje przyczyny, mogą być czymś powodowane, czy też raczej, jako wolne, nie mogą mieć żadnych przyczyn? A dokładniej — jakiego rodzaju przyczyny działania wolne mogą posiadać, jaki zaś rodzaj przyczyn nie daje się pogodzić z wolnością? Na ten temat toczy się w filozofii — zarówno klasycznej, jak i współczesnej — wiekowy spór.
Książka przedstawia niesłusznie zapomniane dziś wątki tego sporu w filozofii uniwersyteckiej (scholastyce) XIII–XVII wieku oraz konfrontuje je z wybranymi teoriami działania we współczesnej filozofii analitycznej – zwłaszcza zaś z różnymi odmianami współczesnego libertarianizmu, które przypisują działaniom ludzkim radykalny rodzaj wolności. W tym kontekście książka rekonstruuje i rozwija tomistyczną teorię wolności oraz broni jej w konfrontacji ze stanowiskami zarówno jej pokrewnymi, jak i wobec niej konkurencyjnymi.
