Seria podejmuje tematy kultury z perspektywy antropologicznej i komunikacyjnej, jednocześnie, poprzez różnorodność materii i metodologii, pozwala oglądać przedmiot z perspektyw odrębnych dyscyplin poznania w rozmaitości historycznych kontekstów. Artykuły nie ograniczają się do naukowych wywodów, noszą znamiona rozmowy, polemiki autora z czytelnikiem, tak by nie wszczynać kolejnych, pryncypialnych, filozoficznych i metodologicznych sporów, ale jedynie poszukiwać odpowiedzi na to, co w istocie interesujące, co jawi się w historii idei, kulturoznawczym namyśle, historii sztuki i kultury, a także w debacie publicznej i medioznawczej analizie.
„Zrozumienie kultury i jej współczesności zyskuje, gdy poszukuje się źródeł choćby dawno zapomnianych, obserwuje, jak zmieniają się konteksty, w których wciąż trwają podstawowe wyobrażenia, motywy, symbole, jak nawarstwiają się znaczenia i jak spod tego kulturowego palimpsestu wciąż wyłaniają się utracone na pozór archaiczne sensy” – tak opisał serię jej pomysłodawca i założyciel, pierwszy redaktor naczelny, prof. Piotr Kowalski.
ISSN: 2658-1353
Wszystkie tytuły dostępne są w czytelni Wydawnictwa, aby z niej skorzystać, skontaktuj się z naszym sekretariatem mailowo: administracja@wuwr.com.pl lub telefonicznie: 71 375 2474.
Listę wszystkich serii, które ukazały się w WUWr znajdziesz tutaj.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi-Klag i Michała Rydlewskiego
Data wydania: 2023
ISBN: 978-83-229-3810-2
„Wszyscy znamy – pisze Bertrand Russell – dykteryjkę o podróżniku, który napotkał w Neapolu dwunastu wylegujących się w słońcu żebraków (działo się to jeszcze przed epoką Mussoliniego i zaoferował lira najbardziej leniwemu spośród nich. Jedenastu zerwało się, by dowodzić swych praw do lira, nic zatem dziwnego, że otrzymał go dwunasty”. Błyskotliwy esej brytyjskiego filozofa, z którego pochodzi ten fragment, nosi tytuł Pochwała lenistwa, choć o leniach, próżniakach, bumelantach, lawirantach i niebieskich ptakach zwykliśmy myśleć raczej w kontekście pejoratywnym. Russell postawił jednak przewrotną tezę, że „wielka część ludzkich krzywd we współczesnym świecie bierze się z przekonania o szczególnej wartości pracy oraz ze droga do szczęścia i dobrobytu wiedzie przez zorganizowane ograniczenie ilości wykonywanej pracy”. Teksty zamieszczone w niniejszym tomie poświęcone zostały różnorodnym kontekstom figur leni, obiboków, próżniaków, wałkoni, leserów, bumelantów, lawirantów, darmozjadów i innych niebieskich ptaków. Niektórym bohaterom bliżej jednak do postaci poszukujących wolności, odczuwających przemoc obecnej kultury, będącej dla nich źródłem cierpień. Szukają zatem sposobów radzenia sobie z niesprzyjającą rzeczywistością: stawiają opór, lawirują, zmyślają, a nawet kłamią i oszukują, by zachować wartości wyższe.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi-Klag i Michała Rydlewskiego
Data wydania: 2020
ISBN: 978-83-229-3697-9
Wybitny polski uczony Krzysztof Pomian mówił o dwóch fundamentalnych metaforach rządzących naszym myśleniem historycznym. Pierwsza to abrazja — przekonanie, że historia nie działa w teraźniejszości, w tym sensie jest martwa. Druga to sedymentacja, czyli odwrotność pierwszej — historia działa w teraźniejszości, kształtuje i zmienia nasz świat, pozwalając jednocześnie na jakieś jego poznawcze obłaskawienie. Autorzy zamieszczonych w tomie artykułów wychodzą ku życiu — historia ani się nie skończyła, ani nie jest zbiorem martwych faktów. Starają się oni uchwycić zjawiska i mechanizmy „wiecznych powrotów”, mód, tendencji, trendów — zarówno w mediach, edukacji, jak i sztuce (poezji, filmie, muzyce, architekturze) — oraz dokonać ich interpretacji. W tej perspektywie nie mogło zabraknąć takich pojęć, jak retromania oraz retropia, a także pamięć, tęsknota, nostalgia. Daje się poprzez nie opowiadać o naszej zachodnio-europejskiej kulturze, która wymyśliła czas linearny, a przez to skazała nas, jako jej podmioty, na historię oraz nostalgię za utraconym światem. Choć zapatrzeni w przyszłość, nie wymazaliśmy tego, co było, a co w nowych — nierzadko zaskakujących — kulturowych dekoracjach powraca. Nasz społeczny świat składa się zatem z tego, co stare, nowe i nijakie, to jest wymykające się jasnej klasyfikacji. Przedmioty z dawnych czasów zmieniają się w gadżety, a my, dokonując estetyzacji minionej rzeczywistości, a niekiedy nawet ją mitologizując, poszukujemy swojej tożsamości, grając wyobrażeniami o tym, co było.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Michała Rydlewskiego
Data wydania: 2019
ISBN: 978-83-229-3659-7
Tytuł dwunastego tomu serii wskazuje na układ relacji i kombinacji pomiędzy trzema terminami, spełnia rolę kalejdoskopu interdyscyplinarnego środowiska badaczy respektujących — zawsze na swój sposób — perspektywę antropologiczną i komunikacyjną w badaniu mediów, dzięki którym, i poprzez które, trwają, zmieniają się oraz rozpowszechniają się treści kultury. Metafora kalejdoskopu dobrze oddaje różnorodność zgromadzonej tematyki, różnorodność perspektyw interpretacyjnych i przyjmowanych koncepcji kultury oraz teorii mediów zdolnych do opisu in statu nascendi dziejących się wydarzeń i zjawisk, które choć zaangażowanym w nie podmiotom kultury jawią się jako zupełnie nowe, mają swoje zapomniane źródła — domieszka perspektywy historycznej wydaje się więc niezbędna dla zrozumienia współczesności. Umożliwia ona dojrzenie ogółu w szczególe, wzorów i przekonań kulturowych w drobnych, i wydawałoby się, marginalnych niekiedy sferach naszego codziennego życia zapośredniczonego przez media i przez media kształtowanego. Zdradza ponadto temperament poznawczy oraz krytyczny samych badaczy, albowiem refleksja antropologiczna nie może się obejść bez autorskiej sygnatury.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2018
ISBN: 978-83-229-3656-6
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2017
ISBN: 978-83-229-3579-8
Zakreślony krąg zagadnień dotyczący tytułowych afektów jest punktem wyjścia do debaty zarówno nad utrwalonymi w tradycji, jak i aktualnymi świadectwami przeżywania i konceptualizowania doświadczeń.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2016
ISBN: 978-83-229-3535-4
W wielu manifestach i wypowiedziach programowych Tadeusza Kantora istotne miejsce zajmowały „przedmioty biedne”, które definiował on w szczególny sposób jako te, które utraciwszy swoją użyteczność, przechodzą do przeszłości, ale równocześnie rozbudzają wyobraźnię. Stąd brała się fascynacja artysty wszelkimi odmianami/wcieleniami wraków i ruin. Punktem wyjścia zgromadzonych w niniejszym tomie tekstów są często takie właśnie rzeczy — zbędne, zagubione i zmarnowane — nie tylko przedmioty, ale również ludzie, sytuacje, idee, wydarzenia, historie, które z jakichś względów, czy wobec konkretnych okoliczności, relegowano do kulturowych, społecznych, politycznych rekwizytorni, rupieciarni, strychów czy śmietników. Jedne przepadały bez wieści, inne wyciągano, żeby wspominały i zaświadczały o przeszłym życiu lub nadawano im nowe funkcje — osobliwe życie po życiu.
Analizy zaprowadziły autorów między innymi do ważnych ustaleń z zakresu problemów pamięci i narratologii, w których przedmioty stają się świadectwem tego, co było, lub dowodem zapominania; antropologii codzienności, w której przedmioty „niższej rangi” odkrywa się wciąż na nowo; w końcu — miejsca rzeczy zbędnych, zagubionych i zmarnowanych w dyskursach literackim, teatralnym, historycznym, medialnym czy sztuk wizualnych.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2015
ISBN: 978-83-229-3487-6
Wygnanie może być rodzajem kary, skazaniem na symboliczną śmierć społeczną, ale historia zna wiele przypadków dobrowolnej rezygnacji z uczestnictwa w określonym porządku, jawnego wystąpienia przeciwko niemu, będącego wyrazem kontestacji, próbą wprowadzenia zmiany lub zanegowania jego sensu. Takie działania rodzą odmienne perspektywy, wskazują na różnorodność punktów widzenia, otwierają w końcu zupełnie nowe możliwości. Wygnańcy, buntownicy i uciekinierzy wzbudzają emocje rozciągające się między strachem a podziwem. Wszystko, co nie pasuje do potocznego doświadczenia człowieka jako członka pewnej społeczności, może bowiem wywoływać niepokój swoją nieprzystawalnością, a także — zmuszać do kwestionowania pewności i oczywistości kanonów, a zatem mieć pozytywne konsekwencje. Postaci wygnańców, buntowników i uciekinierów prowokują do refleksji dotyczącej dyskusyjności i względności taksonomicznych reguł służących zdefiniowaniu kondycji człowieka i jego świata.
pod redakcją Małgorzaty Czapigi i Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2014
ISBN: 978-83-229-3438-8
Antoine de Saint-Exupéry zauważył, że „Godzimy się z tym, że nie jesteśmy wieczni, ale nie możemy znieść tego, aby sprawy nasze i czyny utraciły nagle w naszych oczach wszelki sens. Wtedy bowiem obnaża się pustka, która nas otacza...”. Jak więc kształtuje się ta ciągła fluktuacja pomiędzy wypełnianiem sensami naszego prywatnego i globalnego „wszechświata” a niekiedy niebezpiecznie odczuwalną pustką? Odmienne warunki cywilizacyjne, na które składają się nie tylko kulturowe, polityczne i gospodarcze doświadczenia społeczeństw, lecz w coraz większym stopniu także innowacje technologiczne, wpływały i wpływają nadal na przewartościowywanie kategorii „wszechświata”, „bezładu” i „pustki”. Czy w mocy byłyby zatem diagnozy o nadmiarze otaczającej nas przestrzeni, która w rezultacie daje poczucie pustki? Czy nieustanne transgresje, ciągły ruch i zmienność generują „nie-miejsca” (Marc Augé), uniemożliwiając tworzenie się tożsamości i relacji, a jedynie podobieństwo i samotność? Czy naszym doświadczeniom towarzyszy wrażenie tkwienia w bezładzie społecznym, komunikacyjnym, kulturowym?
pod redakcją Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2013
ISBN: 978-83-229-3377-0
Emil Cioran w swoich wspomnieniach pyta: „Po co nosić maskę, gdy nie ma się już twarzy?”, sugerując tym samym transgresję rozciągającą się na osi tego, co odkrywane, i tego, co zakrywane. Jaka jest twarz (twarze) współczesnego człowieka, czy w jego doświadczaniu innych i świata gra twarzą, czy zakłada już tylko maski? Otwiera to perspektywę na obszary dwuznaczne, przenośne i niedosłowne, obejmujące role człowieka, relacje międzyludzkie, odzwierciedla niewidzialne podziały, w których kształtuje się poczucie przynależności, ale i odrębnych tożsamości i kultur.Niniejszy tom to zbiór niezwykle interesujących, odmiennych w naukowym dyskursie obserwacji, przynoszących refleksje nad tytułową triadą w kontekście rozważań posthumanizmu i cyberkultury, które ustalają nowe granice podmiotowości. To próba rewizji pojęć i konfrontacja wyobrażeń twarzy, masek i pysków oraz ich granic fizycznych i symbolicznych, sposobów reprezentacji, odgrywania, materializacji i mechanizmów tworzenia znaczeń w szeroko rozumianych badaniach kulturowych i społecznych.
pod redakcją Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2012
ISBN: 978-83-229-3273-5
W tomie piątym autorzy podejmują tematy katastrof, kryzysów, kataklizmów oraz wizji końca świata, odnosząc je do życia społecznego. Tom podzielony jest na cztery bloki tematyczne, z których każdy zawiera od kilku do kilkunastu artykułów.
Pierwsza część zatytułowana Co nieco o życiu, czyli katastrofie zawiera między innymi artykuły dotyczące apokaliptycznych scenariuszy końca świata oraz religijnych interpretacji klęsk, nieszczęść czy kataklizmów. W części Życia katastrofalne dzieje czytelnik znajdzie teksty poświęcone wydarzeniom wojennym, takim jak wypędzenia Niemców po II wojnie światowej czy katastrofa wojenna w Srebrenicy. Część zatytułowana Kataklizm, katastrofa, kryzys, …, media skupia się między innymi na analizie katastrofy jako wydarzenia medialnego, sposobach jej przedstawiania, a także wykorzystywania jej przez media. Część ta zawiera również artykuły poświęcone opisowi konkretnych kataklizmów, na przykład reportaż z Ladakhu dotkniętego w 2010 roku powodzią i spływami błotnymi. W ostatniej części Różne końce świata autorzy podejmują tematy katastrof i ich ujęć w sztuce, między innymi w teatrze Samuela Becketta czy polskich opowieściach ludowych z XIX i początku XX wieku.
pod redakcją Katarzyny Konarskiej
Data wydania: 2011
ISBN: 978-83-229-3218-6
O ciele pisze się dużo, ale najczęściej z perspektywy ogólnej, w stronę filozofii czy sztuki. Ciało cielesne traktuje o podstawowym doświadczeniu cielesności – o jego fizyczności w wymiarze najbardziej zwyczajnym. To biologia i fizjologia jest na początku. Dopiero później zaczyna się kultura. Narządy, części ciała, a nawet wydzieliny dzięki niej stają się czymś o wiele bardziej skomplikowanym, obrastają w znaczenia, niekiedy obejmowane bywają tabu, budzą śmiech albo obrzydzenie czy wstręt. Nie dzieje się tak z powodu samej biologicznej natury ciała, lecz dlatego, że w różnych kulturach budują odpowiednie wyobrażenia. O tym procesie nakładania znaczeń, które zamienia biologię i fizjologię w kulturę, traktują zamieszczone w tomie studia. Warto zastanowić się nad naszymi reakcjami na to, co w życiu pierwsze: na ciało i jego funkcje, warto zobaczyć jak to, co uważamy za naturalne, ma swoje głębokie kulturowe uzasadnienie.
pod redakcją Piotra Kowalskiego
Data wydania: 2011
ISBN: 978-83-2293-194-3
Tom jest efektem konferencji zorganizowanej przez Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego w 2010 roku. Składające się na niego teksty zostały podzielone na cztery części: Kilka słów o prawdzie, Prawdy i taksonomie, Mity jak żywe, Mitologizacje i zmyślenia. W publikacji można znaleźć artykuły przedstawicieli różnych dyscyplin, które „reprezentują współczesną refleksję antropologiczną (...) nad funkcjonowaniem kwestii prawdy, mitu i towarzyszących im obrazów imaginacyjnych” (fragment recenzji).
pod redakcją Piotra Kowalskiego
Data wydania: 2010
ISBN: 978-83-229-3093-9
Tom pokonferencyjny, podsumowuje zorganizowane w roku 2009 przez Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej spotkania pt. Monety, banknoty i inne środki wymiany. Pieniądz w dyskursach kultury.
pod redakcją Piotra Kowalskiego
Data wydania: 2009
ISBN: 978-83-2293-017-5
Perspektywa antropologiczna i komunikacyjna obiecuje szczególnie wiele w poznaniu historii kultury i refleksji nad współczesnością. Seminaria i tomy serii proponują opowieść o znaczeniach i kształtach różnych elementów kultury. Może to być opowiadanie o tym, co rządzi - niekiedy w sposób jawny, bywa, że zupełnie inaczej - relacjami między ludźmi, o tabu, dyscyplinującej etykiecie, dobrych i złych obyczajach. Rozmowy dotyczyć będą także innych regulatorów życia - pieniędzy, wiedzy, nauki, mądrości. Zrozumienie kultury i jej współczesności zyskuje, gdy poszukuje się źródeł, choćby nawet dawno zapomnianych, obserwuje, jak zmieniają się konteksty, w których wciąż trwają podstawowe wyobrażenia, motywy, symbole, jak się nawarstwiają znaczenia, ale też jak spod kulturowego palimpsestu
wciąż widoczne są utracone na pozór archaiczne sensy.
