0 0,00 

Zapowiedź: Magia i pismo [Złota Seria 2023]

02/10/2024
Zapowiedź: Magia i pismo [Złota Seria 2023]

Złota Seria Uniwersytetu Wrocławskiego to wyjątkowy konkurs na publikację książki, organizowany od 2007 roku pod patronatem Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego. Wydanie w tej serii jest zaszczytnym wyróżnieniem dla wybitnego i oryginalnego dzieła naukowego.

Złotą książką roku 2023 uhonorowano dwie publikacje, a jedna z nich to znakomita książka doktora Michała Rydlewskiego pod tytułem „Magia i pismo. O dwóch odmianach komunikowania: obrazowym i pojęciowym”.

Jest to interdyscyplinarne dzieło poświęcone badaniu magii jako schematu myślenia i percepcji, związanego z komunikacją. Autor analizuje, jak myślenie magiczne, oparte na prawach podobieństwa i styczności, funkcjonuje w historii kultury europejskiej oraz jakie ma znaczenie we współczesnych przemianach kulturowych, w tym w komunikacji. Przygląda się też magicznym aspektom komunikacji, porównując je z symboliką pisma i sposobami, w jakie kształtują one postrzeganie rzeczywistości. Książka ukazuje również, jak kultura ponowoczesna na nowo wprowadza elementy magii do współczesnej komunikacji.

Kultura Zachodu zwraca się dziś ku magii. Ale czy ów powrót jest na pewno oznaką jej ewolucji? A może raczej dowodem rozpadu kultury? Jakie będzie to miało konsekwencje dla naszego sposobu uczestnictwa w kulturze? Kim będzie nowy kapitalistyczno-metamorficzny podmiot? Czy naprawdę czeka nas epoka magii?

Magia i pismo znacząco poszerza wiedzę o zachodzącym w kulturze zachodniej procesie jej umagiczniania. Wiąże się on z przemianami technologicznymi we współczesnym świecie, odchodzeniem kultury od pisma jako głównego medium komunikacji, bankructwem Rozumu, rozwojem kapitalizmu oraz utratą przez ludzi bezpieczeństwa ontologicznego. Umagicznia się także humanistyka, czego przykładem są posthumanizm i nowy animizm, które są nie tylko sposobami magicznego „poznawania” rzeczywistości, ale projektują nowe wzory bycia-w-świecie uwzględniające obecność w nim magii i niejako legitymizujące jej perspektywę przyglądania się rzeczywistości. 

Książka ta wyróżnia się niezwykle szerokim i kompleksowym podejściem, w którym autor z łatwością integruje tematy z antropologii kulturowej, filozofii, psychologii, literaturoznawstwa i medioznawstwa. Dzięki temu ukazuje złożoność badania magii, analizując ją z wielu perspektyw naukowych

Rodział I

Kulturowy wymiar komunikacji w ujęciu społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury: W rozdziale tym autor analizuje społeczno-regulacyjną koncepcję kultury oraz komunikacji. Zastanawia się, jak komunikacja bez konwencji i radykalna interpretacja (teorie np. Donalda Davidsona, Jerzego Kmity) mogą wpływać na magiczne myślenie oraz interakcje kulturowe.

Rodział II

Konstruowanie symbolu a dwie odmiany komunikacji: Rozdział ten bada różnicę między komunikacją obrazową a pojęciową. Autor opisuje, jak symbole aksjologiczne oraz semantyczne kształtują nasz „świat wartości” i jak te dwa rodzaje komunikacji funkcjonują w kulturze ponowoczesnej. Wspomniany temat autor ujmuje z perspektywy: Olgi Freudenber, Luciena Lévy-Bruhla, Jana Mazurkiewicza

Rozdział III

Czego nie widzimy bez pisma? Treść percepcji a dwie odmiany komunikacji: Rydlewski analizuje rolę pisma w kształtowaniu percepcji i kultury. Porównuje sposoby postrzegania w kulturach magicznych z tymi w kulturach piśmiennych, co pozwala na zrozumienie różnic w rozumieniu rzeczywistości. W rozdziale m.in.: „Izolacja świadomościowa” Ludwika Stommy, „archeologia kulturoznawca” Andrzeja P. Kowalskiego, magiczne systemy klasyfikacji (Marcela Maussa i Michela Foucault), postrzeganie w interpretacji Jerome’a Brunera.

Rozdział IV

Czego nie doświadczamy bez pisma? Emocje a dwie odmiany komunikacji: Autor zajmuje się kwestią emocji i ich związkiem z komunikacją. Analizuje, jak tradycje kulturowe oraz pisemne struktury wpływają na nasze doświadczenia emocjonalne, porównując myślenie magiczne z bardziej racjonalnym podejściem. W tym rozdziale m. in.: postawa zaangażowana vs. postawa teoretyczna w ujęciu Anny Pałubickiej, magia i czary a śmierć u Azande w interpretacji Edwarda E. Evansa-Pritcharda, „badacze labiryntowi”, konstruktywizm społeczny jako krytyka zdrowego rozsądku.

Rozdział V

Dekonstruowanie symbolu. Obraz kultury ponowoczesnej a powrót do magii: W tym rozdziale omawiane są zmiany w postrzeganiu kultury ponowoczesnej i powrót do myślenia magicznego. Autor krytycznie analizuje zjawiska takie jak narcyzm kulturowy oraz wtórna oralność, wskazując na ich magiczny charakter.

Rozdział VI

Czy jesteśmy magiczni? Psychologiczne badania nad obecnością magii w kulturze
zachodniej:
Rozdział ten skupia się na psychologicznych badaniach nad obecnością magii w zachodniej kulturze. Autor bada, jak myślenie magiczne wpływa na neurotyków, ale także na codzienne doświadczenia ludzi w kulturze współczesnej. Sięga do koncepcji: Zygmunta Freuda, Bronisława Malinowskiego, Maurice’a Leenhardta.

Rozdział VII

Kiedy jesteśmy magiczni? Analiza obecności magii w kulturze zachodniej na przykładzie
żałoby oraz coachingu
: Dr Michał Rydlewski przygląda się przykładom z życia codziennego, takim jak żałoba czy coaching, i analizuje, jak magia odgrywa rolę w radzeniu sobie z lękiem oraz nadawaniu znaczenia przedmiotom (m. in. poppsychologia, wizualizacja, magia medyczna, neuromagia)

Rozdział VIII

Magia a media. Metamorficzny aspekt tożsamości wirtualnej: Rozdział ten bada, jak wirtualna rzeczywistość i cyfrowe tożsamości wpłynęły na magiczne myślenie w ponowoczesnej kulturze. Autor porusza kwestie metamorficznego myślenia i magicznego stosunku do obrazów (kulturowe konteksty „prawdziwego zmyślenia”).

Rozdział IX

Zaczarowany świat Bruno Latoura. Posthumanizm a myślenie magiczno-metamorficzne: Autor przybliża koncepcje posthumanizmu i animizmu Bruno Latoura, analizując, jak myślenie magiczne znajduje odzwierciedlenie w antropologii współczesnej (m.in. naturalizm, iluzja Wielkiego Podziału, zbiorowość mentalna).

Rozdział X

Magiczne poznawanie świata w posthumanizmie: Michał Rydlewski bada koncepcje posthumanizmu w kontekście magii, opisując, jak percepcja i poznanie są uwarunkowane kulturowo w magicznym myśleniu. (m. in. Tim Ingold vs. David Howes, projekt archeologii symetrycznej Bjørnara Olsena, paleolityczne megality a dwie strony kamienia. Bjørnar Olsen vs. Arnold Berleant, sztuka naskalna, sprawczość rzeczy a myślenie magiczne).

Ta wyjątkowa publikacja nagrodzona w Złotej Serii Uniwersytetu Wrocławskiego jest już dostępna na naszej stronie:

Zapraszamy!

Więcej o Autorze:

Michał Rydlewski – doktor; adiunkt w Zakładzie Medioznawstwa Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego, etnolog, filozof, literaturoznawca. Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor książek: Żeby widzieć, trzeba wiedzieć. Kulturowy wymiar percepcji wzrokowej (2016), Scenariusze kultury upokarzania. Studium z antropologii mediów (2019) oraz Kultura upokarzania w mediach. Zbiór artykułów (2022), współredaktor serii wydawniczej „Colloquia Anthropologica et Communicativa”, sekretarz redakcji „Roczników Antropologii Historii”. 

Wywiad z doktorem Michałem Rydlewskim na łamach „Rzeczpospolitej”: Magia jest człowiekowi potrzebna. Rozmowa z Michałem Rydlewskim – rp.pl

Powrót

Przeczytaj również