Już niebawem naszym nakładem ukaże się publikacja, która z pewnością zainteresuje badaczy ekonomii, socjologii, filozofii oraz osoby zajmujące się ekologią i zrównoważonym rozwojem. Może również być inspirująca dla działaczy społecznych i decydentów poszukujących nowych sposobów myślenia o gospodarce i środowisku.
W dojrzałym kapitalizmie budowa wartości produktu opiera się na technologiach kulturowych wykorzystywanych powszechnie przez marketing. Kulturowe znaczenia i toposy kształtują twarz i misję oferty rynkowej. Zwrotnie wpływa to na sposoby rozumienia podstawowych kategorii określających nasze relacje ze światem: użyteczność, niezbędność, niedostatek, unikatowość, autoteliczność itp. W ten sposób kapitalizm staje się kulturą i źródłem wartości.
O ile jednak technologie produkcji muszą uwzględniać opór materii i ograniczoność ziemskich zasobów, o tyle kreacje marketingowe oparte na kulturze już nie. Odwołujące się do wartości doznania i opowieści wytwarzane na potrzeby komercyjne wymagają wszak materialnych wehikułów. W efekcie dochodzi do niekontrowanej eksploatacji zasobów przyrodniczych i ludzkich. W tym sensie wartości stają się źródłem katastrofy.
Autor monografii opisuje oba procesy i pokazuje ich konsekwencje dla świata i ludzi.
Książka analizuje procesy aksjotyczne w kapitalizmie, czyli sposób, w jaki wartości kształtują gospodarkę i kulturę. Autor pokazuje, że kapitalizm nie jest tylko systemem ekonomicznym, lecz działa jak kultura, wpływając na relacje społeczne i środowisko. W szczególności omawia ewolucję pojęć takich jak użyteczność i niedobór, wskazując, że mechanizmy kapitalizmu generują sztuczne poczucie braku i napędzają konsumpcję, co prowadzi do degradacji środowiska.
Publikacja wnosi wartościową refleksję na temat konieczności transformacji gospodarczej, która uwzględni ograniczenia planetarne oraz realne potrzeby społeczne. Autor postuluje konieczność integracji perspektywy ekonomicznej z humanistyczną i wskazuje na rolę regulacji prawnych oraz kulturowych zmian w dążeniu do bardziej zrównoważonego świata.
W pierwszym rozdziale wskazuje, jakie były inspiracje do podjęcia takiej tematyki w książce:
Książka jest rezultatem splotu naukowych oraz egzystencjalnych prowokacji i inspiracji.
Ludzkość nie potrafi skutecznie przeciwdziałać globalnym katastrofom środowiskowym, zwłaszcza zmianom klimatu. Mimo nadziei na odwrócenie negatywnych trendów wiadomo, że ich skutki będą się pogłębiać. Problem wynika z modelu produkcji i konsumpcji, który wymaga głębokiej transformacji społeczno-gospodarczej.
Alternatywne podejścia w ekonomii integrują gospodarkę ze środowiskiem i aspektami społecznymi, ale ich praktyczne wdrożenie jest trudne. Kluczowe jest znalezienie realnych działań gospodarczych, które nie będą jedynie powierzchownymi reformami.
Gospodarka jest ściśle związana z kulturą i społeczeństwem, dlatego jej zmiana nie może zachodzić w oderwaniu od nich. Humanistyka często unika tematów ekonomicznych, co utrudnia skuteczne opracowanie rozwiązań dla współczesnych kryzysów.
Choć świat postrzegany jest jako dynamicznie zmieniający się, idea wzrostu gospodarczego pozostaje niezmieniona. Kapitalizm destrukcyjnie wpływa na środowisko, a jego neutralizacja wymaga nie tylko działań kontrkulturowych, ale przede wszystkim głębokich regulacji prawnych i zmiany kulturowych mechanizmów blokujących reformy.
Jeśli jesteście ciekawi szczegółów, polecamy zapoznać się ze spisem treści:
Zachętą do sięgnięcia po książkę może stać się kilka słów z recenzji:
Celem monografii Kapitalizm jako źródło wartości. Wartości jako źródło katastrofy jest ukazanie kulturowych blokad kapitalizmu, które uniemożliwiają wyjście z pogłębiającego się impasu (kryzys klimatyczno-ekologiczny). Autor przekonuje, że skuteczne podjęcie działań zmierzających do jego przezwyciężenia, z regulacjami prawnymi włącznie, wymaga rozpoznania języka wartości, w którym te blokady są zawarte. Nie da się przeprowadzić zmiany gospodarczej, oddziałując wyłącznie na gospodarkę, ponieważ proces gospodarczy jest mocno osadzony w procesach kulturowych, które ten zrost gospodarki
z kulturą konserwują i uniemożliwiają realne wyjście poza
paradygmat wzrostu.
Ujmując monografię Jacka Schindlera od strony teoretycznej, można nazwać ją kulturoznawczo-filozoficznym traktatem aksjologicznym. Autor sięga w nim po filozoficzne środki budowania układu pojęciowego od najbardziej podstawowego poziomu — kategorii „wartości” i „wartościowania” — przechodząc przez pojęcie „użyteczności” i wydzielając przy tym różne jej odmiany, by finalnie dojść do kategorii „rzadkości” i „unikatowości”. Ten filozoficznie skonstruowany wywód zostaje jednak zbudowany za pomocą koncepcji czerpanych przede wszystkim z teorii kultury oraz ekonomii.
Jacek Schindler — doktor habilitowany, przez wiele lat związany z Instytutem Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor publikacji z zakresu teorii i interpretacji kultury, aktywizacji lokalnej, transformacji gospodarczej oraz kulturowych uwarunkowań ochrony środowiska naturalnego. Zajmuje się przekształceniami zasobów publicznych i wspólnotowych, a także perspektywami proklimatycznej transformacji gospodarczej. Założyciel Stowarzyszenia Nowa Idea, członek Ashoka: Innovators for the Public, zespołów Economic Transition i Circular Economy działających w ramach European Environmental Bureau. Inicjator serwisu Postwzrost.pl, współautor strategii klimatycznej UWr i kampanii społecznych na rzecz aktywizacji lokalnej i redukcji śladu środowiskowego. Więcej o autorze tutaj.
Powrót
Jak skorzystać z funduszu rektorskiego na monografie naukowe? W roku ewaluacji to szczególnie ważne! Złóż wniosek jak najszybciej i wydaj książkę w WUWr dzięki wsparciu Uniwersytetu Wrocławskiego.
16/03/2025 Zobacz więcej
Książka odsłania mało znany etap twórczości Jerzego Grotowskiego, ukazując jego wizjonerskie parateatralne eksperymenty poza sceną. Autor za pomocą obrazów i metafor tworzy opowieść o sztuce i poszukiwaniu autentyczności.
14/03/2025 Zobacz więcej
Czy Śląsk był kiedyś krainą wina? Dagmara Adamska udowadnia, że tak! W swojej książce "Winogrady i winne wzgórza. Uprawa i produkcja wina na średniowiecznym Śląsku" odkrywa przed czytelnikiem świat średniowiecznych winnic, winogrodników i dawnej kultury stołu.
13/03/2025 Zobacz więcej
